Hatırlar mısınız çocukken annelerimizin hazırladığı beslenme çantalarını? İki ekmek arasına dizilmiş beyaz peynirin, kıpkırmızı domateslerin kokusunu... Nasıl da afiyetle yerdik onları. Bakkaldan dönerken ucunu kopara kopara yediğimiz ekmekleri unutmak mümkün mü? Böyle mis kokulu anılarla sevmeye başlamıştık ekmeği. İşe, okula giderken kurtarıcımızdı ekmek.
Sulu yemeklerin onsuz boynunu büktüğü, kahvaltıların anlam kazandığı lezzetti ekmek. Böylesine sevilirken diyet listelerinin yasaklısı haline geldi. Kaliteli bir şekilde elde edilmeyen unlar, içeriği pek bilinmeyen mayalar yüzünden ekmeğe biraz soğuk bakmaya başlamıştık.
Neyse ki bir süre önce gündeme ekmek ile aramızı düzeltecek ekşi maya kavramı oturdu. Aslında ekşi maya, hala evlerde annelerimizin, ninelerimizin uyguladığı bir teknikti. Sadece sanayileşme yüzünden biraz unutuldu, köşede bırakıldı. Tanışmayanlar ve merak edenleriniz için tanıştıralım. Karşınızda ekşi maya... Doğanın en doğal armağanı: Ekşi maya nedir? İnsanoğlunun ilk buğdayı toprağa ekmesiyle başlıyor ekşi mayanın serüveni. Buğdayın iki taş arasında öğütülmesi ve suyla karıştırılmasıyla elde edilen hamur ateşte pişiriliyor. Bu sırada göz göz olup, kabardığı fark ediliyor. Hamur, ekşitilip kullanılmaya başlanıyor. Fakat başarıya erişemiyor. Bu yüzden ilk çağlarda yufka ekmeğe benzer ekmekler elde ediliyor ve tüketiliyor.
Yıllar geçtikçe bilinen ilk temel gıda maddesi ekmek, boyut atlamaya başlıyor. Göçebe toplumların yavaş yavaş yerleşik hayata geçmesiyle ekşi hamur ve ekşi maya kültürü oluşuyor. İlk ekşi mayalar üzüm suyu ile yapılmaya başlanıyor. Bu mayalardan elde edilen hamurlar saklanıyor ve çoğaltılıyor.
Yaygın kullanımına ise Mısır'da rastlanıyor. Mezopotamya'da da kendini gösteriyor ekşi maya. İlerleyen yıllarda ekmekçilik giderek yaygınlaşıyor. İtalya ve Fransa'da büyük fırınlar kuruluyor, ekşi maya ve ekşi hamur kullanımı hız kazanıyor. Osmanlı döneminde ramazan pideleri dahi çoğu ekmek, ekşi maya ile hazırlanıyor. Ekşi maya, sanayileşme ile birlikte değerini yitiriyor ve yerini endüstriyel mayalara bırakıyor.
